Espagnoletten – met één beweging twee ramen of deuren dicht
Kort gezegd, spanjoletten. Het gaat om draairoedes die ramen maar ook deuren van binnenuit vast kunnen zetten, vergrendelen zo je wilt. Deze sluitingen werken door slechts een enkele beweging met een hefboom of een krukje te maken. Zo sluit je snel tegelijk dubbele ramen of deuren. Espagnoletten klinken nogal Spaans maar de draairoedes begonnen hun bestaan in Frankrijk. Er wordt ‘Spaanse sluiting’ mee aangeduid. Een sluitsysteem dat gewaardeerd werd in Frankrijk en langzaam ook België en Nederland veroverde. Vooral huizen die tussen 1900 en 1940 werden opgetrokken, laten ze nog wel eens zien. Tegenwoordig winnen draairoedes aan populariteit en daarom kun je ze nu ook weer in nieuwstaat kopen.
Zo open en dicht met espagnoletten
Een eenvoudige draai is alles wat nodig is om een dubbel raam te vergrendelen. Dat gebeurt door een slanke staven. Spanjolets vind je veel bij antieke tuin- of serredeuren. Het bedienen is super gemakkelijk. Een half-kruk, speciale sleutel of hefboom ver- of ontgrendelt de ramen of deuren snel en dat zonder dat er een insteekslot bij komt kijken. De boven- en onderrand vallen namelijk bij het sluiten in de verdiepte ruimte van een kozijn. Zo zit een stel ramen met één beweging potdicht. Je vergrendelt dus altijd een duo ramen of deuren met draairoedes. En alleen maar als je in huis bent. Vanaf de buitenkant kun je ze dus niet bedienen.
Drie soorten espagnoletten
Het draaimechanisme werkt door bijvoorbeeld een kruiskruk of een half-kruk aan te sturen. De espagnoletstangen bewegen daarop in of uit het kozijn. Ze zien er behoorlijk vernuftig uit en zijn gemaakt van messing, nikkel of chroom. Er zijn ook exemplaren van roestvaststaal (RVS). De volgende types vallen te onderscheiden: inbouw-, opbouw-, en kiepraamespagnoletten.
Passen goed bij bepaalde huisstijlen
Espagnoletten worden bijna altijd in het zicht gemonteerd. Je ziet dus de stangen heel goed. Er zijn mensen die daar behoorlijk van kunnen genieten, het is net een mooi mechanisch kunstwerk. Anderen hebben er minder mee. Zo is het ook met de verschillende woonstijlen. Bij interieurstijlen zoals het eclecticisme of de industriële stijl passen ze bijkans perfect. Maar bij een Scandinavische woonstijl is een espagnolet als een vlag op een modderschuit. Bij klassieke interieurs daarentegen harmoniëren ze wel weer. De hefboombeweging waarmee je de draairoedes opent of sluit, maak je met een bepaalde kruk. De volgende types zijn bekend:
• Hefboom
• Kruiskruk (handvat is kruisvormig)
• Half-kruk
• Bijbehorende sleutel
Nieuw beter dan antiek?
Er is wel iets waar je op moet letten als je enthousiast draairoedes aan je dubbele deuren of ramen wilt gaan monteren. Dat is de manier waarop ramen en deuren openen. In het buitenland draaien ramen en deuren vaak naar binnen toe open en in Nederland veeleer naar buiten toe. Dat betekent dat een vondst op een Frans marktje (nog gave espagnoletten op de antiekmarkt) lang niet altijd gemonteerd kunnen worden in je Nederlandse huis. Dat kan pas als je een paar onderdelen vervangt. Die zijn wel te koop, maar wellicht is het dan beter om het binnendeurbeslag nieuw te gaan kopen. Online zie je verschillende modellen te koop staan:
• Ton model
• Taps model
• Frankfurter model
• Dudok model
• Half-sabel model
Een voordeel van nieuwe espagnoletten kopen: ze zijn hoogstwaarschijnlijk dan al SKG gekeurd en hebben een inbraakbeveiliging.